Odpowiedzialność zleceniodawcy

Czy zleceniodawca przedsiębiorstwa delegującego ponosi odpowiedzialność za roszczenia płacowe oddelegowanych lub wynajętych pracowników?

Wynagrodzenie, składki na ubezpieczenie społeczne oraz dodatki płacowe do Bauarbeiter-Urlaubs- und Abfertigungskasse (BUAK) [austr. Kasa Urlopowa Pracowników Budowlanych] pracodawca zobowiązany jest płacić swoim pracownikom/ za swoich pracowników, z których pracy powstają roszczenia płacowe i zobowiązania do zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne oraz dodatków płacowych.

W wielu przypadkach pracownicy świadczą pracę w ramach wypełnienia zlecenia (umowy o świadczenie usług), które ich pracodawca przyjął od zleceniodawcy.
W takich przypadkach szereg austriackich przepisów przewiduje, że również zleceniodawca odpowiada za zapłatę wynagrodzenia, składek na ubezpieczenie społeczne oraz dodatków płacowych.
Odpowiedzialność zleceniodawcy jest dla pracowników kolejną możliwością uzyskania przysługującego im wynagrodzenia.

Odpowiedzialność zleceniodawcy gwarantuje również instytucjom publicznym, takim jak zakłady ubezpieczeń społecznych oraz Bauarbeiter-Urlaubs- und Abfertigungskasse (BUAK) [austr. Kasa Urlopowa Pracowników Budowlanych], wyegzekwowanie swoich należności, gdyż jak uczy doświadczenie, stosunkowo często dochodzi do uchylania się od zapłaty składek i dodatków.

W związku z delegowaniem pracowników lub transgranicznym wynajmowaniem pracowników oraz prawem do minimalnego wynagrodzenia z odpowiedzialności zleceniodawcy wynikają dla pracowników, zleceniodawców, pracodawców i zatrudniających następujące specyficzne prawa i obowiązki.

Prawa delegowanych i wynajmowanych pracowników

1. Siedziba pracodawcy (często wykonawcy) znajduje się w państwie trzecim (państwo to nie jest ani członkiem UE ani EOG, ani Szwajcarii) i nie są to roboty budowlane

Oddelegowany pracownik może dochodzić prawa do przewidzianego w Austrii minimalnego wynagrodzenia również od zleceniodawcy, gdy zleceniodawca jest przedsiębiorcą.

Wynajęty pracownik może oprócz dochodzenia prawa do minimalnego wynagrodzenia od pracodawcy dochodzić tego prawa również od zatrudniającego. Z zasady musi on najpierw zażądać minimalnego wynagrodzenia od swojego pracodawcy (wynajmującego). Kroki prawne, jakie musi przy tym podjąć wynajęty pracownik, mogą być różne (od zwykłego wezwania do pozwu wraz z próbą egzekucji). Zależą przede wszystkim od tego, czy zatrudniający zapłacił już wynajmującemu wynagrodzenie za wynajęcie, czy też nie.

2. Pracownik wykonywał roboty budowlane

Oddelegowany pracownik może dochodzić prawa do przewidzianego w Austrii minimalnego wynagrodzenia również od zleceniodawcy robót budowlanych, gdy zleceniodawca jest bezpośrednim zleceniodawcą pracodawcy. Roszczenia można dochodzić od pierwotnego zleceniodawcy (np. od prywatnego inwestora) tylko w takim przypadku, gdy pierwotny inwestor przed udzieleniem zlecenia wiedział o niewypłacaniu wynagrodzenia, albo na podstawie jawnych informacji musiał poważnie liczyć się z taką możliwością i tym samym się z nią pogodził. Gdy w ramach konstrukcji obejściowej po pierwotnym zleceniodawcy i jego wykonawcy udzielane jest jedno lub kilka podzleceń, które mają na celu obejście odpowiedzialności pierwotnego zleceniodawcy (który nie będzie wtedy już bezpośrednim partnerem umownym pracodawcy), odpowiedzialność może pod pewnymi warunkami mimo wszystko ponosić pierwotny zleceniodawca.

Wynajęty transgranicznie pracownik może dochodzić prawa do przewidzianego w Austrii minimalnego wynagrodzenia również od zleceniodawcy robót budowlanych, gdy zleceniodawca jest zatrudniającym pracownika. Nie jest przy tym konieczne, żeby zleceniodawca (zatrudniający) był bezpośrednim zleceniodawcą pracodawcy. Roszczenia można jednakże dochodzić od pierwotnego zleceniodawcy zasadniczo tylko w takim przypadku, gdy pierwotny zleceniodawca przed udzieleniem zlecenia wiedział o niewypłacaniu wynagrodzenia, albo na podstawie jawnych informacji musiał poważnie liczyć się z taką możliwością i tym samym się z nią pogodził. Z reguły pierwotny zleceniodawca nie będzie zatrudniającym i nie będzie ponosił odpowiedzialności.

Żeby oddelegowany albo wynajęty pracownik mógł dochodzić odpowiedzialności zleceniodawcy,

• musi najpóźniej w przeciągu ośmiu tygodni od dnia wymagalności wynagrodzenia poinformować Bauarbeiter-Urlaubs- und Abfertigungskasse (BUAK) [austr. Kasa Urlopowa Pracowników Budowlanych] o roszczeniu do wynagrodzenia
• musi w takiej informacji podać konkretną kwotę, okres wypłaty wynagrodzenia, dane pracodawcy, miejsce, czas i rodzaj świadczonej pracy oraz
• prawo do zaległego wynagrodzenia nie mogło przepaść ani się przedawnić.

Uwaga! Roszczenia do wynagrodzenia mogą wygasnąć w przeciągu względnie krótkiego okresu czasu. Dlatego należy informować o nich BUAK tak szybko, jak jest to możliwe!

BUAK bada na podstawie informacji otrzymanych od oddelegowanego albo wynajętego pracownika podstawy roszczenia do wynagrodzenia. Ponadto wspiera pracownika w obliczeniu roszczenia płacowego oraz w odszukaniu zleceniodawcy, który ma być pociągnięty do odpowiedzialności.
Przekazuje zleceniodawcy, wykonawcy oraz pracownikowi wyniki dokonanych ustaleń oraz informuje o kwocie roszczenia do wynagrodzenia, która istnieje wg jej niewiążącej opinii.

BUAK potwierdza tym samym odpowiedzialność zleceniodawcy, przy czym kwota odpowiedzialności ograniczona jest do wysokości podanej w informacji.

Gdy zleceniodawca nie zapłaci kwoty, o której poinformowała BUAK, pracownik musi mimo wszystko wystąpić do sądu z pozwem cywilnym przeciwko zleceniodawcy. Dopiero w trakcie takiego postępowania podjęta będzie decyzja, czy zleceniodawca rzeczywiście ponosi odpowiedzialność.
Złożenie pozwu możliwe jest wyłącznie w przeciągu dziewięciu miesięcy od dnia wymagalności danego wynagrodzenia.

3. Pracodawca jest podwykonawcą w ramach zlecenia od podmiotu publicznego

Pracownik oddelegowany albo wynajęty z UE, EOG albo ze Szwajcarii może dochodzić prawa do przewidzianego w Austrii minimalnego wynagrodzenia również od zleceniodawcy, który

• jako przedsiębiorca przyjął zlecenie, które zostało udzielone przez zleceniodawcę publicznego, przy czym nie musi istnieć bezpośredni stosunek kontraktowy ze zleceniodawcą publicznym
• jest bezpośrednim zleceniodawcą pracodawcy jako podwykonawcy oraz
• w niedopuszczalny sposób przekazał przynajmniej jakąś część zlecenia.

Gdy w ramach konstrukcji obejściowej po pierwotnym zleceniodawcy i jego wykonawcy udzielane jest jedno lub kilka podzleceń, które mają na celu obejście odpowiedzialności pierwotnego zleceniodawcy (który nie będzie wtedy już bezpośrednim partnerem umownym pracodawcy), odpowiedzialność może pod pewnymi warunkami mimo wszystko ponosić pierwotny zleceniodawca.

W branży budowlanej BUAK udziela wsparcia pracownikowi w odnalezieniu zleceniodawcy, który ma być pociągnięty do odpowiedzialności. Publiczny zleceniodawca zobowiązany jest udzielić informacji o dopuszczalności dalszego przekazania zlecenia.

Specyficzne obowiązki zleceniodawców wynikające z odpowiedzialności zleceniodawcy – stosunek do wykonawcy

• W ramach dochodzeń prowadzonych przez BUAK w sprawach dotyczących zgłaszanych roszczeń o wynagrodzenie, kasie BUAK należy na jej żądanie udzielić informacji o przedsiębiorstwach, którym udzielono zleceń oraz o dalszym przekazaniu wykonania robót budowlanych. W wypadku odmowy udzielenia informacji przypuszcza się na czas trwania odmowy, że odmawiający zleceniodawca jest również bezpośrednim zleceniodawcą wszystkich przedsiębiorstw, którym udzielono później zleceń, a tym samym odpowiada również za roszczenia płacowe pracowników tych przedsiębiorstw.
• Takie same uregulowania na korzyść pracownika przewidziane są w związku z odpowiedzialnością przy udzielaniu podzleceń w ramach zlecenia udzielanego przez podmiot publiczny.

Pracodawca (= wykonawca, któremu udzielono zlecenia)

• zobowiązany jest udzielić BUAK na żądanie informacji w szczególności o tym, na jakich budowach byli zatrudnieni jacy pracownicy i na jaki okres czasu, jakie roboty budowlane zostały dalej przekazane i jakie wypłacono wynagrodzenie – w przypadku odmowy udzielenia informacji lub udzieleniu nieprawdziwych informacji grożą kary administracyjne do 10 000 euro
• traci prawo do swojego wynagrodzenia za dzieło wobec zleceniodawcy w takiej wysokości, w jakiej zleceniodawca poniósł wydatki na zapłatę roszczeń płacowych pracownika oraz wszelkie koszty postępowania sądowego.

w przypadku, gdy otrzymał już wynagrodzenie za dzieło, zobowiązany jest zwrócić zleceniodawcy kwotę, którą tamten wydatkował na roszczenia płacowe i wszelkie koszty postępowania sądowego.